Bakanlığın yapılaşmaya açma çabası yargıya takıldı: Ayvalık’ta 1 derece sit alanındaki statü değişikliği iptal edildi

Özer Akdemir
[email protected]

Balıkesir Ayvalık'ta 1. derece Doğal Sit Alanı olan Sefe- Çamlık’ın statüsünün düşürülerek “Doğal Sit- Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak tesciline karşı açılan davada Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın statü değişikliği mahkeme tarafından iptal edildi.

Statü değişikliği ile yapılaşma hamlesi

Ayvalık Tabiat Derneği tarafından açılan davada Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca yapılan koruma statüsü değişikliğinin bölgeyi kısmi yapılaşmaya açacağı ve bölgenin doğal yapısının tahrip edileceği belirtilmişti. Davada kararın hukuka aykırı olduğu, doğal sit derecelerinin yeniden düzenlenmesine esas dört mevsim ekolojik bilimsel araştırma raporunun, görüşü sorulan Ayvalık Belediyesine ve diğer kurum ve kuruluşlara gönderilmediği, Bakanlığın ilgili alanda daha önce yapmış olduğu çalışmalar (Ayvalık Adaları Tabiat Parkı Uzun Devreli Gelişme planı, 1/100000 ölçekli Balıkesir - Çanakkale Çevre Düzeni planı, Ayvalık Adaları Tabiat Parkı Denizel Biyolojik Çeşitlilik Çalışması) ile işbu dava konusu işlem neticesinde verilen statünün uyumlu olmadığı ve çelişkiler içerdiği; 1. derece doğal sit alanlarında kesin yapı yapma yasağı varken, bölgenin statüsünün nitelikli koruma alanına çevrilmesi suretiyle kısmi yapılaşmaya açılacağı ve bölgenin doğal yapısının tahrip edileceği ifade edilmişti.

Mahkeme kararının gerekçeleri

Balıkesir 1. İdare Mahkemesi yapılan statü değişikliğinin hukuka aykırı olduğuna karar verdi. Mahkeme bölgede yapılan bilirkişi keşfine atıfta bulunduğu kararını şu gerekçelere dayandırdı: 

• Alanın, hassas bir ekosisteme sahip olması,
• yüzölçümünün küçük olması nedeniyle antropojenik kullanımların alan üzerinde ani ve kesin bir olumsuz etki (yangın tehlikesi gibi) yaratacak olması,
• alanın kızılçam ormanı, maki elemanlarından oluşan bir doğallıkta olması ve habitat bütünlüğünü kısmende olsa sağladığı,
• hazırda üzerinde koruma amaçlarıyla ters düşecek kadar etkili bir insan faaliyeti barındırmıyor olması,
• alanın davaya da konu olan bakanlık kararına değin 1. Derece doğal sit statüsü kapsamında olması sayesinde alanda, koruma amaçlarına ulaşmak için önemli ve sürekli müdahale gerekmediği,
• kritik türlerden de anlaşılacağı gibi biyolojik çeşitlilik açısından önem taşıdığı,
• hem orman dokusu hem de denizel kıyı nedeniyle alan yüksek görsel peyzaj değeri de taşıdığı,
• alandaki ekosistemin insan müdahalesi olmadığı sürece kendi döngüsü içinde olduğu alanın yukarıda da belirtildiği gibi uzun zamandır korunuyor olması, gerektiği durumlarda basit müdahalelerle yönetilebilirlik özelliğini sağladığı,
• uzman görüşlerinden de anlaşıldığı üzere alanın önemli türlerin barınma ve beslenme gibi hayati ihtiyaçlarını temin edebileceği uygun yaşama şartları sağladığı

Bölge daha sıkı korunmalı

Mahkeme ayrıca bunlara ek olarak alanın su ve bitki dokusunun varlığının da etkisiyle yüksek görsel peyzaj değerine sahip olduğu dikkate alındığında, yalnızca Nitelikli Doğal Koruma Alanı statüsünün yeterli olmadığı ve daha sıkı koruma tedbirlerinin gerekli olduğu sonucuna vardı. Mahkeme oy birliği ile Ayvalık ilçesi sınırları içinde kalan Sefa-Çamlık Mevkii doğal sit alanı statüsünün "Doğal Sit-Nitelikli Koruma Alanı" olarak tescil edilmesine ilişkin Bakanlık işleminde hukuka uyarlık bulunmadığına karar verdi.